گزارش سالانه اثرات اقتصادی سفر و گردشگری در ایران (۲۰۱۶) – شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC)

نکات کلیدی

• به گزارش گروه مدیریت ایده های گردشگری، بر اساس جدیدترین گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری، در سال ۲۰۱۵ سهم مستقیم صنعت گردشگری در GDP برابر با ۲۹۴۴۲۸ میلیارد ریال (۲/۵ درصد GDP کل) بود، و پیش­ بینی می­ شود که در سال ۲۰۱۶ تا ۶/۷ درصد افزایش یابد (۳۱۴۰۸۸ میلیارد ریال)، و با رشد سالانه ۴/۹ درصدی در فاصله بین ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۶، در سال ۲۰۲۶ به رقم ۵۰۵۲۷۲ میلیارد ریال (۲/۸ درصد GDP کل) برسد. سهم مستقیم گردشگری در GDP که معمولاً به عنوان درآمد این صنعت مطرح می­ شود، عمدتاً بازتابی است از فعالیت اقتصادی ایجاد شده توسط صنایعی چون هتل ­ها، آژانس ­های مسافرتی، ایرلاین­ ها و سایر خدمات حمل و نقل مسافر (به استثنای سفرهای روزمره از حومه به شهر و بالعکس). همچنین آن دسته از فعالیت­ های رستورانداری و صنایع فراغتی را در بر می­ گیرد که به طور مستقیم تحت پوشش صنعت گردشگری قرار دارند و با گردشگران در ارتباطند.

• در سال ۲۰۱۵ سهم کل صنعت گردشگری در GDP  برابر با ۷۹۳۴۵۷ میلیارد ریال (معادل ۶/۷ درصد از GDP) بوده است که انتظار می ­رود در سال ۲۰۱۶ تا ۵/۹ درصد افزایش یابد (۸۳۹۹۴۹ میلیارد ریال) و با رشد سالانه ۴/۷ درصدی، در سال ۲۰۲۶ به رقم ۱۳۳۴۴۲۰ میلیارد ریال (یعنی ۷/۳ درصد از GDP) برسد. سهم کل صنعت گردشگری در GDP عبارت است از آثار گسترده ­تر سرمایه ­گذاری، زنجیره تأمین و آثار القایی درآمدی.

• سهم مستقیم در اشتغالزایی: صنعت گردشگری در سال ۲۰۱۵، ۴۷۶۰۰۰ شغل را به طور مستقیم تحت پوشش قرار داد (۱/۹ درصد از کل اشتغال). انتظار می­ رود این میزان در سال ۲۰۱۶ تا ۴/۲ درصد افزایش داشته باشد (۴۹۶۰۰۰ شغل) و در سال ۲۰۲۶ با رشد سالانه ۳/۳ درصدی به ۶۸۷۰۰۰ شغل برسد. منظور از سهم مستقیم در اشتغالزایی عبارت است از اشتغال در هتل­ ها، آژانس ­های مسافرتی، ایرلاین­ ها و سایر خدمات حمل و نقل مسافرت (به استثنای سفرهای روزمره از حومه به شهر و بالعکس)، به اضافه آن دسته از فعالیت­ های رستورانداری و صنایع فراغتی­ که به طور مستقیم با گردشگران در ارتباط هستند.

• سهم کل اشتغالزایی: در سال ۲۰۱۵، سهم کل گردشگری در اشتغالزایی شامل مشاغلی که به طور غیرمستقیم تحت پوشش این صنعت قرار دارند، ۵/۶ درصد از کل اشتغال (۱۳۹۸۵۰۰ شغل) بود که انتظار می ­رود در سال ۲۰۱۶ با رشد ۳/۸ درصدی به ۱۴۲۵۰۰۰ شغل برسد و با رشد سالانه ۳/۱ درصدی، در سال ۲۰۲۶، تعداد ۱۹۶۷۰۰۰ شغل، یعنی ۶/۱ درصد از کل اشتغال را تحت پوشش قرار دهد.

• صادرات گردشگری یا مبالغ صرف شده توسط گردشگران خارجی در کشور، یکی از مهمترین مؤلفه­ های سهم مستقیم صنعت گردشگری در اقتصاد آن کشور است. ایران در سال ۲۰۱۵ درآمدی معادل ۳۸۴۵۶/۶ میلیارد ریال، یعنی ۱/۷ درصد از صادرات کل را ایجاد کرد که پیش ­بینی می­ شود این رقم در سال ۲۰۱۶ تا ۲/۳ درصد افزایش یابد و کشور پذیرای ۵۰۶۷۰۰۰ گردشگر بین­ المللی ورودی باشد. همچنین پیش­ بینی می­ شود صادرات گردشگری ایران با رشد سالانه ۳/۷ درصدی در فاصله بین ۲۰۱۶ الی ۲۰۲۶، در پایان دوره یعنی سال ۲۰۲۶، به رقم ۵۶۴۷۹/۵ میلیارد ریال (۹ درصد از کل)، و تعداد گردشگران ورودی آن به ۸۵۷۸۰۰۰ نفر برسد.

• طبق برآوردها، در سال ۲۰۱۵ معادل ۹۵۹۹۰/۴ میلیارد ریال سرمایه­ گذاری در صنعت گردشگری ایران انجام شد که در سال ۲۰۱۶ باید ۵/۶ درصد افزایش یابد و با رشد سالانه ۵/۸ درصدی در طی ده سال آینده، در سال ۲۰۱۶ باید ۱۷۷۵۱۷ میلیارد ریال سرمایه ­گذاری در گردشگری (معادل ۳/۸ درصد از کل) انجام شود. سهم صنعت گردشگری از سرمایه ­گذاری­های ملی از ۳/۲ درصد در سال ۲۰۱۶، به ۳/۸ درصد در سال ۲۰۲۶ افزایش خواهد یافت.

مؤلفه­ های مختلف گردشگری

• ۹۰/۸ درصد سهم مستقیم گردشگری در GDP ایران در سال ۲۰۱۵ (۴۷۳۳۳۷ میلیارد ریال)، توسط هزینه سفرهای فراغتی (درون مرزی و داخلی)، و ۹/۲ درصد آن توسط هزینه سفرهای تجاری ایجاد شد. انتظار می­ رود هزینه سفرهای فراغتی در سال ۲۰۱۶ تا ۶/۷ درصد افزایش یابد و به رقم ۵۰۵۰۶۷ میلیارد ریال برسد و با افزایش سالانه ۵ درصد، در سال ۲۰۲۶ رقمی ۱۹۴۵۰ میلیارد ریال عاید کشور کند. هزینه سفرهای تجاری نیز انتظار می­ رود در سال ۲۰۱۶ با رشد ۸/۵ درصدی رقمی معادل ۵۱۸۳۲ میلیارد ریال باشد و با رشد سالانه ۵ درصدی، در سال ۲۰۲۶ به رقم ۸۴۳۹۴/۸ میلیارد ریال برسد.

• در سال ۲۰۱۵، هزینه­ کرد گردشگران داخلی ۹۲/۶ درصد از سهم مستقیم صنعت گردشگری در GDP ایران در سال ۲۰۱۵ را ایجاد کرده است. در مقابل، ۷/۴ درصد از این سهم مربوط به صادرات گردشگری (برای مثال، هزینه ­کرد گردشگران خارجی یا دریافتی­ های گردشگری بین ­المللی) است. پیش­ بینی می­ شود هزینه­ های سفرهای داخلی در سال ۲۰۱۶ با ۷/۲ درصد رشد، به ۵۱۷۵۷۵ میلیارد ریال برسد و در سال ۲۰۲۶ با رشد سالانه ۵/۱ درصدی، رقمی برابر با ۸۴۷۳۶۵ میلیارد ریال را عاید کشور نماید. انتظار می­ رود که صادرات گردشگری ایران در سال ۲۰۱۶ با ۲/۳ درصد رشد به ۳۹۳۲۴ میلیارد ریال برسد و در سال ۲۰۲۶ نیز با رشد سالانه ۳/۷ درصدی، برابر با ۵۶۴۷۹ میلیارد ریال باشد.

• همان طور که پیش ­تر نیز به تفضیل گفته شد، صنعت گردشگری به شیوه ­های بسیاری در GDP و اشتغالزایی مشارکت دارد. سهم کل این صنعت در GDP ایران، برابر با مشارکت مستقیم آن است (این نسبت در جهان سه به یک می­ باشد).

جایگاه ایران در رتبه ­بندی­ های (WTTC (2015

جداول­ زیر چکیده­ ای از وضعیت ایران در جدول­ های رتبه­ بندی­ لیگ کشورها را نشان می­ دهد که توسط شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) ارائه شده است و مقایسه ­ای از مقاصد رقیب، میانگین جهانی و میانگین منطقه­ ای ارائه می ­دهد. میانگین ­های ارائه شده در نخستین جدول، به طور ساده، نشانگر میانگین ­های مربوط به کشورهاست. از میان مقاصد رقیب، آنهایی انتخاب شده ­اند که محصول گردشگری مشابهی را عرضه می­ کنند و برای جذب مجموعه بازارهای مبدا یکسانی رقابت می­ کنند؛ این امر به گزینش همسایگان جغرافیایی منتهی می ­شود (البته نه منحصراً).

وضعیت اقتصادی صنعت گردشگری ایران در مقایسه با جهان و خاورمیانه

• جدیدترین گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری (اثرات اقتصادی سفر و گردشگری در جهان- ۲۰۱۶) از این لینک قابل دریافت است.
• نسخه سال ۲۰۱۷ این گزارش نیز در آرشیو گزارش های اختصاصی گروه مدیریت ایده های گردشگری موجود می باشد.