بارومتر گردشگری بین المللی در سال ۲۰۱۶ (پیش شماره نسخه ۱۵؛ تاریخ انتشار: ژانویه ۲۰۱۷)

رشد پایدار گردشگری بین­ المللی علی­ رغم تمامی چالش­ ها

تقاضای گردشگری بین المللی در سال ۲۰۱۶ علی­رغم تمامی چالش­ های پیش رو، همچنان قوی بود. مطابق داده­ های مورد استفاده جهت تهیه نسخه حاضر از سری بارومترهای سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، تعداد گردشگران بین ­المللی با رشد ۳.۹ درصدی، به یک میلیارد و ۲۳۵ میلیون نفر رسید؛ به عبارت دیگر، در مقایسه با آمار سال گذشته (۲۰۱۵)، حدود ۴۶ میلیون گردشگر (یا بازدیدکننده بیش از یک شب) بیشتری به سفرهای بین ­المللی رفتند.

سال ۲۰۱۶ هفتمین سال پیاپی پس از بحران جهانی اقتصادی و مالی  سال ۲۰۰۹ بود که گردشگری یک رشد پایدار را تجربه کرد. شایان ذکر است که از دهه ۱۹۶۰ تا سال ۲۰۰۹، هیچ رشد چشمگیرِ متوالی و پیوسته­ ای که با رشد هفت سال اخیر قابل مقایسه باشد، ثبت نشده است. بدین ترتیب می­ توان گفت که در مقایسه با آخرین گزارش ثبت شده پیش از بحران مذکور (یعنی سال ۲۰۰۸)، ۳۰۰ میلیون گردشگر بین المللی بیشتری به سفر رفته ­اند. در طی این دوره زمانی، میزان دریافتی­ های گردشگری بین ­المللی نیز همگام با میزان تقاضا رشد کرد (گزارش کامل درباره میزان دریافتی­ های سال ۲۰۱۶ در ماه می ۲۰۱۷ منتشر خواهد شد).

به گفته طالب ریفاعی، دبیر کل سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، «علی­ رغم چالش ­های بسیاری که در سال ­های اخیر پیش روی گردشگری بوده است، به ویژه چالش­ های مربوط به ایمنی و امنیت، با این حال، این صنعت قدرت و انعطاف خارق ­العاده ­ای را از خود نشان داده است. سفرهای بین­ المللی هنوز هم به رشد قدرتمندانه خود ادامه می­ دهد و در اشتغالزایی و ایجاد رفاه جوامع در سراسر جهان سهم دارد».

آمار سال ۲۰۱۶ به تفکیک مناطق، به شرح ذیل می ­باشد:

آسیا و اقیانوسیه (با رشد مثبت ۸ درصدی خود)، رشد تعداد کل گردشگران بین­ المللی ورودی در سال ۲۰۱۶ را به دنبال داشت که ناشی از تقاضای قوی هم درون بازارها (کشورهای مبداء) و هم بین مناطق آنها بود. آفریقا (۸+%) پس از ضعف دو ساله در آمارهای گردشگری، امسال قوای خود را بازیافت. قاره آمریکا (۴+%) همچنان به پیشرفت مثبت خود ادامه داد. گزارش اروپا نیز (۲+%) حاوی نتایج ترکیبی (ناهمگن) بود؛ به طوری که برخی مقاصد شاهد رشد دو رقمی بودند که با رشد نزولی در سایر مقاصد خنثی می ­شد. تقاضا در خاورمیانه نیز همچنان ناهمگن بود (۴-%)؛ به گونه ­ای که برخی مقاصد رشد تصاعدی و برخی دیگر رشد نزولی داشتند.

لازم به ذکر است که سال ۲۰۱۷ از سوی سازمان ملل متحد با عنوان «سال گردشگری پایدار برای توسعه» نامگذاری شده است. به گفته آقای طالب ریفاعی «به منظور سهیم شدن گردشگری در رشد اقتصادی، مشارکت اجتماعی، حفاظت از فرهنگ و محیط زیست و همچنین تفاهم متقابل، به ویژه در زمان­ هایی که به نوعی با کمبود احترام و صبر و تحمل مواجه هستیم، باید همکاری نزدیکی با یکدیگر داشته باشیم».

خوش­ بینی متخصصان نسبت به گردشگری در سال ۲۰۱۷

جدیدترین پیمایش هیأت متخصصان سازمان جهانی گردشگری حاکی از تداوم اطمینان در سال ۲۰۱۷ است؛ به طوری که، اکثریت قریب به اتفاق حدود ۳۰۰ پاسخ ­دهنده (%۶۳) در انتظار نتایجی «بهتر» و «بسیار بهتر» از سال ۲۰۱۶ هستند. امتیاز این هیأت برای سال ۲۰۱۷ در حقیقت، برابر با امتیازی است که برای سال ۲۰۱۶ در نظر گرفته بودند؛ از اینرو، انتظار می­ رود که میزان رشد در سطح مشابه سال گذشته حفظ شود.

سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) بر اساس روندهای کنونی همچنین نقطه نظرات هیأت متخصصان UNWTO و پیش­ بینی­ های اقتصادی، برای تعداد گردشگران بین­ المللی ورودی جهان در سال ۲۰۱۷، رشد ۳ الی ۴ درصدی را متصور است. انتظار می ­رود که اروپا رشدی بین ۲ الی ۳ درصد، آسیا و اقیانوسیه ۵ الی ۶ درصد، آفریقا ۵ الی ۶ درصد، قاره آمریکا ۴ الی ۵ درصد و خاورمیانه (با توجه به عدم ثبات این منطقه) ۲ الی ۵ درصد داشته باشد.

آمار منطقه ­ای در سال ۲۰۱۶

با توجه به تحت تأثیر قرار گرفتن تعدادی از مقاصد اروپایی از چالش ­های ایمنی و امنیتی، آمار گردشگری بین ­المللی قاره اروپا ترکیبی (ناهمگن) بود. تعداد گردشگران بین ­المللی ورودی به این قاره در سال ۲۰۱۶ به رقم ۶۲۰ میلیون نفر، یا به عبارتی ۱۲ میلیون نفر بیشتر از آمار سال ۲۰۱۵ (۲+%) رسید. اروپای شمالی (۶+%) و اروپای مرکزی (۴+%)، هر دو نتایج قابل ­توجهی را نشان دادند. این در حالی است که تعداد ورودی ­ها به اروپای مدیترانه ­ای جنوبی ۱ درصد افزایش یافت و اروپای غربی بدون تغییر بود.

آسیا و اقیانوسیه (۸+%) پیشتازترین منطقه از نظر رشد کامل و رشد نسبی بود و با ثبت ۲۴ میلیون گردشگر بین­ المللی بیشتر در سال ۲۰۱۶، میزان ورودی­ های این منطقه به ۳۰۳ میلیون نفر رسید. هر چهار حوزه زیرمجموعه آسیا و اقیانوسیه نیز از رشد قابل­ توجهی برخوردار بودند:

اقیانوسیه ۱۰ درصد، جنوب آسیا ۹ درصد، شمال آسیا ۸ درصد و جنوب شرق آسیا ۸ درصد.

** در تقسیم بندی سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) ، ایران در جنوب آسیا در نظر گرفته شده است.

تعداد گردشگران بین­ المللی ورودی به قاره آمریکا (۴+%) با افزایش ۸ میلیونی، به ۲۰۱ میلیون نفر رسید. این آمار، نتایج قابل­ توجه ثبت شده برای دو سال گذشته را تحکیم بخشید. میزان رشد در آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی (هر دو ۶+%) تاحدودی بالا بود، درحالی که حوزه کارائیب و شمال آمریکا حدود افزایش ۴ درصدی را در تعداد ورودی­ های خود ثبت کردند.

داده­ های موجود درباره قاره آفریقا حاکی از بازیابی ۸ درصدی ورودی­ های بین­ المللی این منطقه در سال ۲۰۱۶، پس از ۲ سال دشوار می­ باشد. تعداد ورودی­ های این منطقه با افزایش ۴ میلیونی، به ۵۸ میلیون نفر رسید. آفریقای سیاه (۱۱+%) در این منطقه از لحاظ میزان رشد پیشتاز بود، در حالی که شمال آفریقا (۳+%) بازیابی تدریجی قوای خود را آغاز کرد.

خاورمیانه در سال ۲۰۱۶ پذیرای ۵۴ میلیون گردشگر بین­ المللی ورودی بود. طبق برآوردهای انجام شده، این منطقه کاهش ۴ درصدی در تعداد ورودی­ ها تجربه کرد. همچنین مقاصد این منطقه آمار ترکیبی (ناهمگنی) را گزارش کرده ­اند.

** آمار ارائه شده در خصوص آفریقا و خاورمیانه بایستی با احتیاط بیشتری تحلیل شوند چرا که مبتنی بر داده های محدود هستند.

** توجه: تمامی آمارها و نتایجی که در این نسخه ارائه گردید مبتنی بر داده های محدودی است که توسط مقاصد مختلف در سراسر جهان و برآوردهای سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) درباره داده ­های مفقود گزارش شده است. این سازمان به گردآوری داده ها ادامه خواهد داد و داده های جامع تر به تفکیک کشورها را در نسخه ماه آوریل «بارومتر گردشگری جهان» منتشر خواهد کرد.

** فایل اصلی نسخه اولیه (پیش شماره) فوق از این لینک قابل مشاهده است که در ژانویه ۲۰۱۷، توسط سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) منتشر شده است.