گزارش سالانه اثرات اقتصادی سفر و گردشگری در ایران (مارس ۲۰۱۷)

گزارش سالانه اثرات اقتصادی سفر و گردشگری در ایران (۲۰۱۷) – شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC)


نکات کلیدی

  • به گزارش گروه مدیریت ایده های گردشگری (IranTIM)، شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) جدیدترین نسخه گزارش سالانه خود را با عنوان «اثرات اقتصادی سفر و گردشگری ایران- ۲۰۱۷)» منتشر ساخته است که حاوی اطلاعات قابل توجهی درباره مؤلفه های اقتصادی صنعت گردشگری ایران در سال ۲۰۱۶ و پیش بینی های مربوط به سال ۲۰۱۷ و ۲۰۲۷ می باشد:
  • در سال ۲۰۱۶ سهم مستقیم صنعت گردشگری در GDP برابر با ۳۶۷ هزار و ۶۳۵ میلیارد ریال (۱۱.۹ میلیارد دلار)، معادل ۲.۹ درصد از GDP کل بود، و پیش ­بینی می­ شود که در سال ۲۰۱۷ تا ۷.۵ درصد افزایش یابد (۳۹۵۲۹۰ میلیارد ریال)، و با رشد سالانه ۲.۶ درصدی در فاصله بین ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۷، در سال ۲۰۲۶ به رقم ۵۱۲۸۱۱ میلیارد ریال (۱۶.۶ میلیارد دلار) برسد و ۲.۷ درصد از GDP کل را به خود اختصاص دهد. سهم مستقیم گردشگری در GDP که معمولاً به عنوان درآمد این صنعت مطرح می شود، عمدتاً بازتابی است از فعالیت اقتصادی ایجاد شده توسط صنایعی چون هتل ­ها، آژانس ­های مسافرتی، ایرلاین­ ها و سایر خدمات حمل و نقل مسافر (به استثنای سفرهای روزمره از حومه به شهر و بالعکس). همچنین فعالیت­ هایی چون رستورانداری و صنایع فراغتی را در بر می­ گیرد که به طور مستقیم تحت پوشش صنعت گردشگری قرار دارند و با گردشگران در ارتباطند.

  • در سال ۲۰۱۶ سهم کل صنعت گردشگری در GDP (تولید ناخالص داخلی) ۹۷۳ هزار و ۸۸۰ میلیارد ریال (۳۱.۵ میلیارد دلار)، معادل ۷.۷ درصد از GDP بوده است که انتظار می­ رود در سال ۲۰۱۷ تا ۶.۶ درصد افزایش یابد (۱۰۳۷۷۲۰ میلیارد ریال). همچنین انتظار می­ رود با رشد سالانه ۳ درصدی در فاصله بین ۲۰۱۷ الی ۲۰۲۷، در سال ۲۰۲۷ به رقم ۱۳۸۸۲۵۰ میلیارد ریال (۴۴.۹ میلیارد دلار)، یعنی ۷.۳ درصد از GDP برسد. سهم کل صنعت گردشگری در GDP عبارت است از آثار گسترده­ تر سرمایه­ گذاری، زنجیره تأمین و آثار القایی درآمدی.

  • سهم مستقیم در اشتغالزایی: صنعت گردشگری در سال ۲۰۱۶، ۵۵۹ هزار و ۵۰۰ شغل را به طور مستقیم تحت پوشش قرار داد (۲.۲ درصد از اشتغال کل). انتظار می­ رود این میزان در سال ۲۰۱۷ تا ۴.۹ درصد افزایش داشته باشد (۵۸۷ هزار شغل)، و در سال ۲۰۲۷ با رشد سالانه ۱.۳ درصدی به ۶۷۰ هزار شغل (۲.۱ درصد از اشتغال کل) برسد. منظور از سهم مستقیم در اشتغالزایی عبارت است از اشتغال در هتل­ ها، آژانس­ های مسافرتی، ایرلاین­ ها و سایر خدمات حمل و نقل مسافرت (به استثنای سفرهای روزمره از حومه به شهر و بالعکس)، به اضافه فعالیت­ های رستورانداری و صنایع فراغتی­ ای که به طور مستقیم با گردشگران در ارتباط هستند.

  • سهم کل اشتغالزایی: در سال ۲۰۱۶، سهم کل گردشگری در اشتغالزایی شامل مشاغلی که به طور غیرمستقیم تحت پوشش این صنعت قرار دارند، ۶.۵ درصد از اشتغال کل (۱ میلیون و ۶۲۴ هزار و ۵۰۰ شغل) بود که انتظار می­ رود در سال ۲۰۱۷ با رشد ۴.۳ درصدی به ۱۶۹۵۰۰۰ شغل برسد (۶.۶ درصد از اشتغال کل) و با رشد سالانه ۱.۵ درصدی، در سال ۲۰۲۷، تعداد ۱۹۶۴۰۰۰ شغل، یعنی ۶.۲ درصد از اشتغال کل را تحت پوشش قرار دهد. سهم کل گردشگری در اشتغالزایی اثرات گسترده سرمایه­ گذاری، زنجیره تأمین و اثرات درآمد القایی را در بر می­ گیرد.

  • صادرات گردشگری یا مبالغ صرف شده توسط گردشگران خارجی در کشور، یکی از مهمترین مؤلفه های سهم مستقیم صنعت گردشگری در اقتصاد آن کشور است. ایران در سال ۲۰۱۶ درآمدی معادل ۱۳۰ هزار و ۵۲۵ میلیارد ریال (۴.۲ میلیارد دلار)، یعنی ۳.۳ درصد از صادرات کل را ایجاد کرد که پیش بینی می­ شود این رقم در سال ۲۰۱۷ تا ۱۱.۶ درصد افزایش یابد و ایران پذیرای ۵ میلیون و ۵۳۱ هزار گردشگر بین­ المللی ورودی باشد. همچنین پیش­ بینی می­ شود صادرات گردشگری ایران با رشد سالانه ۳.۴ درصدی در فاصله بین ۲۰۱۷ الی ۲۰۲۷، در پایان دوره (سال ۲۰۲۷)، به رقم ۲۰۳۶۲۳ میلیارد ریال (۶.۶ میلیارد دلار)، یعنی ۲.۷ درصد از صادرات کل برسد و تعداد گردشگران بین ­المللی ورودی به آن ۹ میلیون و ۸۵۸ هزار نفر باشد.

  • طبق برآوردها، در سال ۲۰۱۶ معادل ۱۰۷ هزار و ۳۱۵ میلیارد ریال (۳.۵ میلیارد دلار) سرمایه­ گذاری ثابت در صنعت گردشگری ایران انجام شده است که معادل ۳.۳ درصد از سرمایه ­گذاری کل می باشد. این میزان در سال ۲۰۱۷ باید ۶.۳ درصد افزایش یابد و پیش ­بینی می­ شود با رشد سالانه ۵.۳ درصدی در طی ده سال آینده، در سال ۲۰۲۷، حدود ۱۹۱۳۹۲ میلیارد ریال (۶.۲ میلیارد دلار) سرمایه گذاری در گردشگری (معادل ۳.۹ درصد از کل سرمایه­ گذاری ­ها) انجام شود. سهم صنعت گردشگری از سرمایه­ گذاری­ های ملی از ۳.۳ درصد در سال ۲۰۱۷ به ۳.۹% در سال ۲۰۲۷ افزایش خواهد یافت.

 

تعریف سهم اقتصادی صنعت گردشگری

سفر و گردشگری در بسیاری از کشورهای جهان یک فعالیت اقتصادی مهم محسوب می ­شود. این صنعت علاوه بر اثر مستقیم اقتصادی، اثرات قابل توجه غیرمستقیم و القایی دارد. نظام حساب­ های اقماری (TSA) که توسط سازمان ملل تعریف شده است، صرفاً سهم مستقیم گردشگری را دربردارد. این در حالی است که سهم کل که توسط شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) محاسبه می­ شود، گسترده تر از آن بوده و هدف از آن محاسبه اثرات غیرمستقیم و القایی در گزارش­ های سالانه می باشد.

مؤلفه­ های مختلف گردشگری

  • ۳ درصد از سهم مستقیم گردشگری در GDP ایران در سال ۲۰۱۶ (۵۹۷ هزار و ۲۱۸ میلیارد ریال)، توسط هزینه سفرهای فراغتی (درون مرزی و داخلی)، و ۷.۷ درصد آن توسط هزینه سفرهای تجاری (۵۰ هزار و ۵۹ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال) ایجاد شد. انتظار می ­رود هزینه سفرهای فراغتی در سال ۲۰۱۷ تا ۷.۳ درصد افزایش یابد و به رقم ۶۴۰۷۸۴ میلیارد ریال برسد و با افزایش سالانه ۲.۳ درصد، در سال ۲۰۲۷ رقمی معادل ۸۰۵۳۸۶ میلیارد ریال عاید کشور کند. هزینه سفرهای تجاری نیز انتظار می­ رود در سال ۲۰۱۷ با رشد ۱۰ درصدی رقمی معادل ۵۵۰۵۳ میلیارد ریال باشد و با رشد سالانه ۶.۸ درصدی، در سال ۲۰۲۷ به رقم  ۱۰۵۸۲۷ میلیارد ریال برسد.

  • در سال ۲۰۱۶، هزینه ­کرد گردشگران داخلی ۷۹.۸ درصد از سهم مستقیم صنعت گردشگری در GDP ایران در سال ۲۰۱۵ را ایجاد کرده است. در مقابل، ۲۰.۲ درصد از این سهم مربوط به صادرات گردشگری است (یعنی هزینه­ کرد گردشگران خارجی یا دریافتی­ های گردشگری بین­ المللی). پیش ­بینی می شود هزینه­ های سفرهای داخلی در سال ۲۰۱۷ با ۶.۵ درصد رشد، به ۵۵۰۲۲۱ میلیارد ریال برسد و در سال ۲۰۲۷ با رشد سالانه ۲.۵ درصدی، رقمی برابر با ۷۰۷۵۸۹ میلیارد ریال را عاید کشور نماید. انتظار می­ رود که صادرات گردشگری ایران در سال ۲۰۱۷ با ۱۱.۶درصد رشد به ۱۴۵۶۱۶ میلیارد ریال برسد و در سال ۲۰۲۷ نیز با رشد سالانه ۳.۷ درصدی، برابر با ۲۰۳۶۲۳ میلیارد ریال باشد.

  • همان طور که پیش ­تر نیز به تفضیل گفته شد، صنعت گردشگری به شیوه ­های بسیاری در GDP و اشتغالزایی مشارکت دارد. سهم کل این صنعت در GDP، تقریباً سه برابر بزرگتر از سهم مستقیم آن است.

جایگاه ایران در رتبه ­بندی­ های WTTC – سال ۲۰۱۶

جداول­ زیر چکیده ­ای از وضعیت ایران در جدول­ های رتبه ­بندی­ لیگ کشورها را نشان می ­دهد که توسط شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) ارائه شده است و مقایسه­ ای از مقصدهای رقیب، میانگین جهانی و میانگین منطقه­ ای را ارائه می­ دهد. میانگین­ های ارائه شده در نخستین جدول، به طور ساده، نشانگر میانگین­ های بین کشوری است. از میان مقصدهای رقیب، آنهایی انتخاب شده ­اند که محصول گردشگری مشابهی را عرضه می­ کنند و برای جذب مجموعه بازارهای مبدا یکسانی رقابت می­ نمایند؛ این امر به همسایگان جغرافیایی منتهی می­ شود (البته نه منحصراً).